Οι εποχές αλλάζουν και μαζί αλλάζουν πολλά πράγματα που αφορούν στις σχέσεις των ανθρώπων. Κάτι όμως δεν άλλαξε και ούτε θα αλλάξει. Και αυτό είναι ο σεβασμός ως διαχρονική αξία που υπάρχει μέσα στον άνθρωπο και ενεργοποιείται και εκδηλώνεται με ποικιλία μορφών προς το αντικείμενο του σεβασμού.
Μάλιστα στην εποχή που ζούμε η οποία χαρακτηρίζεται ως εποχή αμφισβήτησης, ο σεβασμός έχει δοκιμαστεί σκληρά, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει και μάλιστα πιο δυνατός. Οι συνθήκες της εποχής μας τον κατέστησαν ακόμη πιο γνήσιο απ’ ότι ήταν στο παρελθόν. Αλλά αυτός ο σεβασμός διακρίνεται σε δυο μέρη. Το ένα είναι ο σεβασμός σ’ αυτό που λέγεται πρόσωπο. Ο σεβασμός στο αξίωμα έχει να κάνει με όλες τις τάξεις των ανθρώπων. Ο καθένας πρέπει να σέβεται την προϊσταμένη του αρχή, αλλιώς θα υπάρχει αναρχία με όλα τα αρνητικά επακόλουθά της. Όλοι πάλι να σέβονται αυτό που αποτελεί αξίωμα καθιερωμένο στις συνειδήσεις από παλιά, όπως η πολιτική εξουσία, η Ιεροσύνη, η δικαστική εξουσία κ.α.
Όμως επειδή υπάρχει η αναγκαστική σχέση μεταξύ προϊσταμένης και υφισταμένης αρχής, πολλές φορές η δεύτερη ενεργεί σχετικώς υποκριτικά προς την πρώτη, από φόβο ή ιδιοτελώς, για τη διασφάλιση κεκτημένων ή την απόκτηση νέων. Δηλαδή δεν υπάρχει ειλικρίνεια σε βάθος, κι αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει γνήσιος σεβασμός. Αυτό διαπιστώνεται όταν ένα πρόσωπο πάψει να είναι φορέας εφήμερου αξιώματος. Τότε εκδηλώνεται η αδιαφορία προς αυτό ή και η επιδεικτική περιφρόνηση.
Ο σεβασμός όμως προς το πρόσωπο είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Αργεί να παρουσιαστεί και να εκδηλωθεί. Αλλά βγαίνει μέσα από την ψυχή αβίαστα και εκδηλώνεται με τρυφερότητα και αξιοπρέπεια.
Η ζωή έχει περίτρανα αποδείξει ότι ο σεβασμός δεν επιβάλλεται αλλά κερδίζεται επάξια. Τότε δεν υπάρχει απλώς φιλία η οποία συναντάται και μεταξύ εγκληματιών, αλλά ο θαυμασμός. Τα σεβάσμια πρόσωπα είναι και θαυμαστά. Αν το αξιοσέβαστο πρόσωπο φέρει και αξίωμα που απαιτεί σεβασμό, τότε ο σεβασμός αυτός αποτελεί ό, τι πιο ωραίο και άριστο για την προαγωγή της κοινωνίας προς το καλό. Μια μόνο κατηγορία ανθρώπων μένει έξω από αυτήν την πραγματική αξία της ζωής. Πρόκειται για τους ζηλόφθονους ανθρώπους, οι οποίοι δαιμονικά σκεπτόμενοι ζηλοφθονούν την όποια αξία στο πρόσωπο του άλλου, γι’ αυτό ούτε μπορούν να σεβαστούν ούτε να αγαπήσουν. Αυτοκαταδικάζονται μέσα στη θλιβερή απομόνωσή τους και δυστυχούν μέσα στην προσωπική τους απαξία.
(ΕΠΙ ΤΟ ΑΡΟΤΡΟΝ – ΤΟΜΟΣ Α΄ – ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Ι. ΠΑΠΑΔΑΚΗ Αρχιμανδρίτου του Οικουμενικού Θρόνου)
