ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Με την βοήθεια του Θεού, και ύστερα από εργασία πολλών χρόνων, η Αδελφότητά μας προβαίνει στην έκδοση του Βίου του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου από ιερή υποχρέωση προς τον Άγιο, ο οποίος επί είκοσι οκτώ έτη την καθοδηγούσε και ποικιλοτρόπως την ευεργέτησε.
Είχαμε την μεγάλη ευλογία να γνωρίσουμε και εμείς «έν τινι μέτρω» την υπέρμετρη αγάπη του Οσίου για τον Θεό, την μοναχική του ακρίβεια, την τέλεια αυταπάρνησή του, την δύναμη της φλογερής προσευχής του. Ζήσαμε από κοντά την αγία του απλότητα και την βαθειά ταπείνωσή του, την θεοφώτιστη διάκρισή του, την αρχοντική του αγάπη για κάθε άνθρωπο, αλλά και την μετά σπουδής απόκρυψη της αρετής του.
Θεωρήσαμε λοιπόν χρέος μας να αξιοποιήσουμε όσα στοιχεία διαθέταμε και να προσπαθήσουμε να συνθέσουμε – το κατά δύναμιν – την βιογραφία του Οσίου Γέροντα. Τα στοιχεία που συγκροτούν αυτό το συναξάρι προέρχονται κυρίως από την αναστροφή μας με τον Όσιο, από τις σημειώσεις που κρατούσαμε κατά τις συνάξεις της Αδελφότητος και τις κατ’ ιδίαν συζητήσεις μαζί του, από τις επιστολές του προς όλη την Αδελφότητα αλλά και προς κάθε Αδελφή, από τις πολυάριθμες μαρτυρίες – γραπτές και προφορικές – τις οποίες μας εμπιστεύθηκαν κληρικοί, μοναχοί και λαϊκοί που είχαν γνωρίσει τον Γέροντα, καθώς και από τις πληροφορίες που προέκυψαν από την επιτόπια έρευνα που κάναμε σε κάποια από τα μέρη, όπου έζησε και αγωνίσθηκε ο Όσιος. Όλο αυτό το υλικό – που έφθασε σε χιλιάδες σελίδες – ήταν αδύνατον να περιληφθή αυτούσιο στην βιογραφία του Αγίου, η οποία δεν θα θέλαμε να έχη και μεγάλη έκταση. Γι’ αυτό χρειάσθηκε να γίνη αυστηρή επιλογή και ταξινόμηση του υλικού, με βάση τις χρονικές περιόδους της ζωής του Οσίου και τους τόπους όπου κάθε φορά οδηγούσε ο Θεός τα βήματά του. Έτσι, όσον αφορά τις μαρτυρίες των ανθρώπων που γνώρισαν τον Γέροντα και ευεργετήθηκαν από αυτόν, επόμενο ήταν εκείνες που τελικά δεν συμπεριλήφθηκαν στο συναξάρι να είναι πολύ περισσότερες από αυτές που χρησιμοποιήθηκαν. Αυτό, φυσικά, δεν έγινε επειδή κάποιες δεν θεωρήθηκαν σημαντικές – αφού κάθε επικοινωνία με τον Άγιο ήταν σημαντική -, αλλά επειδή υπήρχαν πολλές παραπλήσιες.
Φυσικά, όσα στοιχεία και αν συγκεντρώναμε για την ζωή του Αγίου, θα ήταν στην πραγματικότητα ελάχιστα, διότι τον πνευματικό θησαυρό του τον είχε καλά ασφαλισμένο στο θησαυροφυλάκιο του Θεού. Η ζωή των Αγίων «κέκρυπται σύν τω Χριστώ εν τω Θεώ»(Κολο. 3, 3). Έτσι και η εσωτερική πνευματική εργασία του όντως χριστοφόρου Οσίου Παϊσίου παρέμεινε μυστική, γνωστή μόνο στον Θεό. Αφού λοιπόν αγνοούμε την λεπτή και βαθειά εσωτερική του εργασία, χρειάζεται να προσέξουμε μη τυχόν παρερμηνεύσουμε κάποια εξωτερική εκδήλωση και συμπεριφορά του ή προσπαθήσουμε να την μιμηθούμε αδιάκριτα, διότι έτσι και τον Όσιο μπορεί να αδικήσουμε και τον εαυτό μας διπλά να βλάψουμε.
Ο Άγιος Παΐσιος από μικρό παιδί είχε στόχο τον Ουρανό. Σ’ αυτόν τον στόχο ήταν στραμμένος με θαυμαστή ακρίβεια σε όλη την ζωή του. Έχοντας μοναδικό του μέλημα την υπακοή στις εντολές του Θεού και στο άγιο θέλημά Του, έγινε «όργανον θείον, όργανον λογικόν, όργανον καλώ τεχνίτη τώ Πνεύματι αρμοζόμενον και κρουόμενον»(Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, Λόγος 12, 1). Ανέλαβε αγώνες που ξεπερνούσαν τα ανθρώπινα μέτρα, έχυσε ιδρώτες και δάκρυα, έκανε «πνευματικά πειράματα στον εαυτό του, σαν καλός βοτανολόγος», «πικράθηκε ο ίδιος με τις δοκιμασίες που έκανε», και άφησε τις «πνευματικές του συνταγές», με τις οποίες μπορεί κάποιος να βρη την πνευματική του υγεία. Οι πνευματικές υποθήκες που μας άφησε είναι: μετάνοια και εξομολόγηση, αγάπη και ταπείνωση, προσευχή και υπομονή, καλοί λογισμοί και πνεύμα θυσίας.
Στον Βίο του δεν συμπεριλάβαμε θαύματα, από τα πολλά που συνεχίζει να κάνη και μετά την κοίμησή του, έχοντας υπ’ όψιν μας και αυτό που ο ίδιος είχε γράψει στον Βίο του Αγίου Αρσενίου:»Η Χάρις του Θεού δεν είναι στέρνα που τελειώνει το νερό της και μετά στερεύει, αλλά ανεξάντλητη πηγή. Είναι φυσικό να βοηθάη περισσότερο τώρα, απ’ ότι βοηθούσε, όταν ζούσε στη γη , διότι τώρα πια βρίσκεται κοντά στον Ουράνιο Πατέρα και μπορεί να παίρνη άφθονη χάρη και να καταφθάνη αμέσως στους πονεμένους ανθρώπους, για να τους βοηθάη δίνοντας την ανάλογη θεραπεία»(σελ.116-117). Αλλά και όταν κάποιες φορές μας είχε ζητηθή να δημοσιεύσουμε θαύματα που ο Άγιος Αρσένιος έκανε μετά την κοίμησή του, ο Όσιος Γέροντας μας είχε πει ότι τα θαύματα αυτά καλύτερα είναι να τα διηγούνται οι ίδιοι οι ευεργετημένοι προς δόξαν Θεού.
Ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, και συμπολίτης πλέον των Αγγέλων, είναι κοινός ευεργέτης όλων των ανθρώπων. Και η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, παρακινούμενη κυρίως από την «γενικήν εκκλησιαστικήν συνείδησιν περί της αγιότητος του εκλεκτού τούτου ανθρώπου του Θεού», τον συγκαταρίθμησε στις 13 Ιανουαρίου 2015 – είκοσι χρόνια ύστερα από την ιερή κοίμησή του – στους τιμωμένους Αγίους της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Ο Άγιος Παΐσιος ας δώση την ευλογία του άφθονη και σε όλους εκείνους που μας βοήθησαν με διάφορους τρόπους στο δύσκολο έργο της σύνθεσης του Βίου του και τους οποίους θερμά ευχαριστούμε. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε σε όσους μας βοήθησαν στην συλλογή και την διασταύρωση των στοιχείων, κάνοντας υπομονή στην υπερβάλλουσα πολλές φορές επιμονή μας, καθώς και σε εκείνους που κοπίασαν μαζί μας σε κάποιες επιτόπιες έρευνες. Ευχαριστούμε επίσης και όσους διάβασαν το κείμενο και βοήθησαν με τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις τους στην βελτίωσή του. Η συνεισφορά όλων ήταν όντως πολύτιμη.
Ας ευχηθούμε η ανάγνωση του Βίου του Αγίου Παϊσίου να ανάψη σε όλους μας τον ζήλο για φιλότιμους πνευματικούς αγώνες, ώστε να μη μοιάζουμε, όπως έλεγε ο Όσιος, με εκείνους που απλώς παρακολουθούν τους αγωνιζόμενους αθλητές, αλλά να βάλουμε αρχή μετανοίας και «καλού αγώνος» έχοντας μπροστά μας και το παράδειγμα ενός Αγίου, ο οποίος, πριν από λίγα μόλις χρόνια, αγωνιζόταν δίπλα μας – πολύ κοντά μας -, και τώρα είναι πάλι μαζί μας και μας βοηθάει μεσιτεύοντας στον αγωνοθέτη Θεό, στον Οποίο πρέπει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Η Καθηγουμένη του Ιερού Ησυχαστηρίου
Φιλοθέη Μοναχή
και αι σύν εμοί εν Χριστώ Αδελφαί
Κυριακή της Πεντηκοστής 2015
(Από το βιβλίο Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ-ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ» ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ)
