– Γέροντα, ή ακριβής τήρηση τών εντολών βοηθάει νά έχουμε τήν αίσθηση του Θεού;
– Ποιών εντολών; του Μωσαϊκού Νόμου;
– Όχι, του Ευαγγελίου.
– Ή τήρηση τών εντολών βοηθάει, άλλά ή σωστή τήρηση, γιατί μπορεί κανείς νά τηρή τις εντολές καί λανθασμένα. Στήν πνευματική ζωή χρειάζεται ή θεία δικαιοσύνη καί όχι ή ξερή εφαρμογή του νόμου. Βλέπουμε καί οί Άγιοι Πατέρες μέ πόση διάκριση έλεγαν νά έφαρμόζωνται οί ιεροί κανόνες! Ό Μέγας Βασίλειος, ό πιό αυστηρός Πατέρας τής Εκκλησίας, πού έχει γράψει τούς πιό αυστηρούς κανόνες, αναφέρει τόν κανόνα πού ισχύει γιά μιά αμαρτία, άλλά μετά ό ίδιος προσθέτει: Μήν έξετάζης χρόνο άλλά τρόπο μετανοίας. Δηλαδή, άν δύο άνθρωποι κάνουν τήν ίδια αμαρτία, ό πνευματικός, ανάλογα μέ
τήν μετάνοια του καθενός, μπορεί στόν έναν νά βάλη κανόνα νά μήν κοινωνήση δύο χρόνια καί στόν άλλον δύο μήνες. Τόση διαφορά δηλαδή!
– Γέροντα, τό έπιτίμιο βοηθάει νά κοπή ένα πάθος;
– Πρέπει νά καταλάβη ότι τό έπιτίμιο θά τόν βοηθήση. Αλλιώς, τί νά πή κανείς; Άν προσπαθής νά διόρθωσης έναν άνθρωπο μέ τό ξύλο, δέν κάνεις τίποτε. Τήν ήμερα τής Κρίσεως ό Χριστός σ’ εσένα, πού πήγες νά τόν διόρθωσης διά τής βίας, θά πή: Διοκλητιανός ήσουν; καί σ’ εκείνον θά πή: Ό, τι έκανες, τό έκανες διά τής βίας. Δέν θά τόν πνίξουμε τόν άλλο, γιά νά τόν στείλουμε στόν Παράδεισο, άλλά θά τόν βοηθήσουμε νά ζητήση μόνος του νά κάνη κάποια άσκηση. Νά φθάση νά χαίρεται γιατί ζή, νά χαίρεται γιατί πεθαίνει.
Τά έπιτίμια είναι στήν διάκριση του πνευματικού. Στους έν ψυχρώ άμαρτάνοντας ό πνευματικός πρέπει νά είναι ανυποχώρητα αυστηρός. Αυτόν πού νικιέται, άλλά μετανοεί, ταπεινώνεται, ζητάει μέ συστολή συγχώρεση, θά τόν βοηθάη μέ διάκριση νά πλησίαση πάλι στόν Θεό. Έτσι έκαναν καί τόσοι Άγιοι. Ό Αγιος Αρσένιος ό Καππαδόκης λ.χ. ώς πνευματικός συνήθως δέν έβαζε κανόνα στους ανθρώπους. Προσπαθούσε νά τούς φέρη σέ συναίσθηση, ώστε άπό φιλότιμο νά ζητήσουν μόνοι τους νά κάνουν άσκηση ή ελεημοσύνες ή άλλου είδους καλωσύνες. Οταν έβλεπε κανένα παιδάκι δαιμονισμένο ή παράλυτο καί καταλάβαινε ότι οί γονείς ήταν αιτία πού ταλαιπωρείται τό καημένο, θεράπευε πρώτα τό παιδί καί έδινε κανόνα στους γονείς, γιά νά προσέχουν στήν συνέχεια. Μερικοί λένε: Ά, ό τάδε πνευματικός είναι πολύ πατερικός. Πολύ αυστηρός! Είναι έξυπνος, έχει μνήμη, ξέρει τό Πηδάλιο άπ’ έξω. Ένας πνευματικός όμως πού εφαρμόζει κατά γράμμα τούς κανόνες πού αναφέρει τό Πηδάλιο μπορεί νά κάνη κακό στήν Εκκλησία.Δέν βοηθάει νά πάρη ό πνευματικός τό Πηδάλιο καί νά άρχίση: Τί αμαρτία έκανες έσύ; Αυτή. Τί γράφει εδώ γι’ αυτήν τήν περίπτωση; Τόσα χρόνια αποχή άπό τήν θεία Κοινωνία! Έσύ τί έκανες; Αυτό. Τί γράφει εδώ; Αυτόν τόν κανόνα!.
– Πρέπει, Γέροντα, κανείς νά λαμβάνη ύπ’ όψιν του δεκάδες πράγματα.
– Ναι, ιδίως στήν σημερινή εποχή δέν είναι νά πάη κανείς νά έφαρμόση όλον τόν νόμο της Εκκλησίας μέ μιά αδιάκριτη αυστηρότητα, άλλά πρέπει νά καλλιεργήση τό φιλότιμο στους ανθρώπους. Νά κάνη πρώτα δουλειά στόν εαυτό του, γιά νά μπορή νά βοηθάη τις ψυχές, αλλιώς θά σπάζη κεφάλια.Τό Πηδάλιο λέγεται πηδάλιο, γιατί οδηγεί προς τήν σωτηρία τόν άνθρωπο πότε μέ τόν έναν τρόπο καί πότε μέ τόν άλλον, όπως ό καραβοκύρης πάει τό πηδάλιο πότε αριστερά καί πότε δεξιά, γιά νά βγάλη τό καράβι στήν ακτή. Αν τό πάη ολόισια, χωρίς νά στρίψη όπου χρειάζεται, θά ρίξη τό καράβι πάνω στά βράχια, θά τό βουλιάξη καί θά πνιγούν οί άνθρωποι. Αν ό πνευματικός χρησιμοποιή τούς κανόνες σάν… κανόνια, καί όχι μέ διάκριση, ανάλογα μέ τόν άνθρωπο, μέ τήν μετάνοια πού έχει κ.λπ., άντί νά θεραπεύη ψυχές, θά έγκληματή.
