…συνέχεια…
Τὸ φαινόμενον τοῦτο τὸ ὁποῖον περιγράφω εἶναι κάπως παράξενον εἰς ὅσους τὸ δέχονται ἐξ ἀκοῆς. Εἶπεν ὁ Κύριος «γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς»(( Ἰω. 8, 32.)). Εἰς τὴν κατάστασιν αὐτὴν μεσολαβεῖ ἀκριβῶς ἡ «αὐτοαλήθεια», ὁ Θεός, ὄχι ὡς ἐπιστημονικὴ ἢ φιλοσοφικὴ ἀλήθεια, ἀλλὰ ὡς ὑπερβαίνουσα ἀσυγκρίτως κάθε ἐγκεφαλικὸν διαλογισμόν. Δὲν εἶναι ἀφηρημένη διανόησις ἢ μαθηματικὴ ἐξίσωσις ἀλλὰ «ΠΡΟΣΩΠΟΝ». Εἶναι ὁ Ὤν, ὁ ἀπ᾿ ἀρχῆς, ὁ ἄναρχος Θεός, ὅστις ἀπεκαλύφθη διὰ τοῦ «ἐγώ εἰμι». Εἶναι ὁ Πατήρ, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον. Ἡ κτιστὴ διάνοια ἀδυνατεῖ νὰ συλλάβῃ μὲ σύμβολα καὶ παραστάσεις της τὸ πραγματικόν, τὸ ἀσύλληπτον εἰς τὴν οὐσίαν του «ΕΙΝΑΙ» τοῦ Θεοῦ. Πιστεύομεν καὶ ζῶμεν ὡς ἀπόλυτον ἀλήθειαν τὴν μακαρίαν Τριάδα τῶν θείων προσώπων. Καὶ ὅπως ὁ Θεὸς εἶναι ΤΡΙΑΣ καὶ ταυτοχρόνως ΜΟΝΑΣ, Τριάδα προσώπων «ἐν μιᾷ, Θεότητι» οὕτω καὶ ὁ ἄνθρωπος εἰς τὴν ὁριστικήν του ὁλοκλήρωσιν, χρεωστεῖ νὰ γίνῃ ἕνας ἄνθρωπος εἰς πλῆθος ὑποστάσεων. Νὰ μὴ ζῇ διὰ τὸν ἑαυτόν του. «Ὀφείλομεν ὑπὲρ τῶν ἀδελφῶν τὰς ψυχὰς ἡμῶν τιθέναι»(( Α΄ Ἰω. 3, 16.)). Καὶ «μηδεὶς τὸ ἑαυτοῦ ζητείτω, ἀλλὰ τὸ τοῦ ἑτέρου»(( Α΄ Κορ. 10, 24.)), «ἀλλήλων τὰ βάρη βαστάζων»(( Βλ. Γαλ. 6, 2.)). Οὕτω καὶ ἡ Ἁγία Τριάς, ὁ Θεὸς τῆς ἀγάπης, δὲν ἀπομονοῦται εἰς τὸν ἑαυτόν της, ἀλλὰ ζῇ ἐντὸς τῶν ἀγαπωμένων. «Μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ»(( Ἰω. 15, 13.)). Ὁ Ἰησοῦς μας «ἀγαπήσας τοὺς ἰδίους τοὺς ἐν τῷ κόσμῳ, εἰς τέλος ἠγάπησεν αὐτούς»(( Ἰω. 13, 1.)). Διδάσκων δὲ τὸν πρακτικὸν τρόπον τῆς «κενώσεως», τὸν ὁποῖον ἐμπεριέχει ἡ ἀγάπη, λέγει· «ὁ μείζων ὑμῶν ἔσται ὑμῶν διάκονος. Ὅστις δὲ ὑψώσει ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, καὶ ὅστις ταπεινώσει ἑαυτὸν ὑψωθήσεται»(( Ματ. 23, 11-12.)). Ποῖον εἶναι ἄρα τὸ νόημα ἐδῶ; Ἡ κένωσις, ἡ ὁποία χαρακτηρίζει γενικῶς τὴν θείαν ἀγάπην, ἀπαιτεῖται καὶ ἀφ’ ἡμῶν. Ἡ ὡλοκληρωμένη ἀπὸ τὸν ἄνθρωπον μετάνοια ἐπέχει θέσιν κενώσεως, ἐφ᾿ ὅσον διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ φθάνει ὁ μετανοῶν εἰς τὸν ἔσχατον βαθμὸν τῆς ταπεινώσεως καὶ τοῦ ἐξευτελισμοῦ του καὶ θεωρεῖ τοῦτο χαρὰν διότι καθίσταται κοινωνὸς τῆς κενώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου, ὁ ὁποῖος διὰ τὴν ἰδικήν μας σωτηρίαν «ἐκένωσεν ἑαυτὸν» γενόμενος ἄνθρωπος ἄνευ ἁμαρτίας καὶ διὰ τῶν παθημάτων του μᾶς ἠλευθέρωσεν ἐκ τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου καὶ μᾶς εἰσήγαγεν εἰς τὴν βασιλείαν του τὴν αἰώνιον. Αὐτὸς ὁ Θεός, εἰς τὴν αἰωνίαν του θεοπρεπῆ μεγαλωσύνην εἶναι ἡ πραγματικὴ καὶ ἀπόλυτος ἀλήθεια. Εἶναι ἡ ἀλήθεια, τὴν ὁποίαν ἀναζητοῦμεν. Διὰ νὰ τὴν ἐπιτύχωμεν πρέπει νὰ ἔλθῃ ἐντὸς ἡμῶν ὁ ἴδιος καὶ νὰ ἑνωθῶμεν ὑπαρξιακῶς μετ᾿ αὐτοῦ. Τοῦτο ὅμως δὲν γίνεται δι᾿ ἐξωτερικοῦ ἐξαναγκασμοῦ, οὔτε μεμονωμένως ἐκ τῆς θείας προσφορᾶς, ἀλλὰ καὶ διὰ τῆς ἰδικῆς μας ἀποδοχῆς. Ὡς κτίσμα ὁ ἄνθρωπος δὲν ἠμπορεῖ μόνος του νὰ φθάσῃ τὴν ἀλήθειαν, διότι τοῦτο εἶναι καθαρῶς δῶρον τοῦ Δημιουργοῦ εἰς τὸν ἄνθρωπον ἄνευ ἐξαναγκασμοῦ καὶ παραβιάσεως τῆς ἐλευθερίας του. Εἶναι λοιπὸν ἀναγκαία ἡ συμφωνία καὶ συνεργασία τῶν δύο θελήσεων, τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ ἀνθρώπου. Τὴν θέλησιν εἰς τὸν ἄνθρωπον νὰ ἐπιθυμῇ τὸ ἀγαθὸν ὅπως καὶ ὁ Θεός, διὰ νὰ συμπράξουν καὶ οἱ δύο παράγοντες, πάλιν ὁ Θεὸς τὴν χαρίζει εἰς τοὺς δεκτικοὺς θελήσεως, ἐφ᾿ ὅσον «πᾶσα δόσις ἀγαθὴ καὶ πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθέν ἐστιν, καταβαῖνον ἀπὸ τοῦ Πατρὸς τῶν φώτων»(( Ἰακ. 1, 17.)).
Μᾶς προτρέπει πάλιν ὁ Κύριός μας λέγων· «ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ»(( Ματ. 6, 33.)). Τοῦτο σημαίνει τὴν πρὸ πάντων ἐκζήτησιν τῆς ἐπιγνώσεως τῆς ἀληθείας καὶ ἀκολούθως τὴν ἐξάσκησιν τῶν καθηκόντων. Ἡ ἐκζήτησις τῆς δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἄλλη, εἰ μὴ αὐτὴ τὴν ὁποίαν δηλώνει ὁ Προφητάναξ Δαυΐδ. «Διὰ τοὺς λόγους τῶν χειλέων σου ἐγὼ ἐφύλαξα ὁδοὺς σκληράς»(( Ψαλμ. 16, 4.)). Ἰδοὺ ποῖαι εἶναι αἱ σκληραὶ ὁδοί. «Ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε»(( Ἰω. 16, 33.)). Καὶ μόνοι διαπιστώνομεν ἐκ τῆς πατερικῆς μας παραδόσεως ὅτι «πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται»(( Β΄ Τιμ. 3, 12.)). Ἐὰν ὁμολογῶμεν τὸν Χριστὸν ὡς γνήσιον «χαρακτῆρα τοῦ Πατρός», καὶ ἄρα Θεὸν καὶ αὐτοαλήθειαν, ὀφείλομεν νὰ τὸν ἀκολουθήσωμεν, ὁπόταν καταλήγομεν εἰς τὸ σκληρὸν δίλημμα, τὸ ὁποῖον ὁ ἴδιος λέγει· «εἴ τις ἔρχεται πρός με καὶ οὐ μισεῖ τὸν πατέρα ἑαυτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα καὶ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὰς ἀδελφάς, ἔτι δὲ καὶ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν, οὐ δύναταί μου μαθητὴς εἶναι. Καὶ ὅστις οὐ βαστάζει τὸν σταυρὸν ἑαυτοῦ καὶ ἔρχεται ὀπίσω μου, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής… ὃς οὐκ ἀποτάσσεται πᾶσι τοῖς ἑαυτοῦ ὑπάρχουσιν, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής»(( Λουκ. 14, (26, 27, 33).)). Ἑρμηνεύων ὁ Κύριος τὸν τρόπον τῆς ἐνεργείας τῆς φύσεως τῆς ὁμολογίας, προβάλλει τὸ παράδειγμα τῆς τικτούσης γυναικός. «Ἡ γυνὴ ὅταν τίκτῃ λύπην ἔχει, ὅτι ἦλθεν ἡ ὥρα αὐτῆς· ὅταν δὲ γεννήσῃ τὸ παιδίον, οὐκέτι μνημονεύει τῆς θλίψεως διὰ τὴν χαρὰν ὅτι ἐγεννήθη ἄνθρωπος εἰς τὸν κόσμον. Καὶ ἡμεῖς οὖν λύπην μὲν νῦν ἔχετε· πάλιν δὲ ὄψομαι ὑμᾶς καὶ χαρήσεται ὑμῶν ἡ καρδία, καὶ τὴν χαρὰν ὑμῶν οὐδεὶς αἴρει ἀφ᾿ ὑμῶν»(( Ἰω. 16, 21-22.)). Εἰς τοὺς ὑπομένοντας εἰς τέλος κατὰ τὸν θεῖον τοῦ Κυρίου ὁρισμὸν προσφέρεται αἰσθητῶς ἡ θεία χάρις, ὅπως εἰς τοὺς ἐργαζομένους ὁ μισθός, καὶ εἰς αὐτὴν τὴν πληροφορίαν τῆς θείας χάριτος, ἡ ὁποία ὀνομάζεται ἀπὸ τοὺς Πατέρας μας «πεῖρα θείας ἀντιλήψεως» δικαίως «τὴν χαρὰν αὐτῶν οὐδεὶς αἴρει ἀπ᾿ αὐτῶν»(( Βλ. Ἰω. 16, 22.)).
Οἱ ἅγιοι Πατέρες ἀποκαλοῦν τὴν ὄχι περιστασιακὴν ἀλλὰ μόνιμον παρουσίαν τῆς χάριτος εἰς ὅλον τὸ «εἶναι» τοῦ ἀνθρώπου «αἴσθησιν ἐν Θεῷ». Ὅταν συμβῇ αὐτὸ εἰδικῶς εἰς τοὺς προσεκτικῶς μετανοοῦντας, ἀποκαλύπτεται εἰς τὸν νοῦν των καὶ τὸ νόημα τοῦ σταυροῦ, τῆς περιεκτικῆς φιλοπονίας, τῆς πραγματικῆς αὐταπαρνήσεως. Τότε κατανοοῦν τὸ «πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ διωχθήσονται»(( Β΄ Τιμ. 3, 12.)). Συνειδητοποιοῦν τὸ «ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς»(( Ματ. 5, 44.)). Ἡ ὁμολογιακὴ αὐτὴ μορφὴ τοῦ χριστιανισμοῦ φαίνεται σκληρὰ εἰς τοὺς ἀμυήτους τοῦ πραγματικοῦ φρονήματος τοῦ σταυροῦ. Καὶ ἐδῶ ἴσως εἶναι ὁ κύριος λόγος διὰ τὸν ὁποῖον πολλοὶ ὑπάγουν «εἰς τὰ ὀπίσω καὶ οὐκέτι μετὰ τοῦ Ἰησοῦ περιπατοῦσιν»(( Βλ. Ἰω. 6, 66.)). «Σκληρός ἐστιν ὁ λόγος· τίς δύναται αὐτοῦ ἀκούειν»(( Ἰω. 6, 60.));
Ἕως ὅτου ὁ ἄνθρωπος διαβῇ τὴν πρώτην κλίμακα τῆς εἰσαγωγικῆς πίστεως, ἡ ὁποία τὸν εἰσάγει εἰς τὴν λεγομένην «πρακτικήν», τοῦ φαίνονται ἀκατανόητα τὰ λόγια καὶ τὰ ἐντάλματα τῆς ὑπερφυσικῆς αὐταπαρνήσεως, ὅτι ὀφείλει νὰ θυσιάσῃ «τὴν ψυχήν του» (προσωπικότητά του) ὁλοκληρωτικῶς διὰ νὰ τὴν εὕρῃ κατὰ τὸν λόγον τοῦ Κυρίου μας. Ὅταν ὅμως ἡ θεία χάρις τὸν ἀναβιβάσῃ εἰς τὴν δευτέραν κλίμακα «τῆς πίστεως τῆς θεωρίας», ἡ ὁποία εἶναι γέννημα «τῆς πείρας τῆς θείας ἀντιλήψεως», τότε ὄχι μόνον δὲν διστάζει εἰς τὴν φιλοπονίαν καὶ αὐταπάρνησιν, ἀλλὰ μετὰ ζήλου καὶ ὁρμῆς πίπτει εἰς τὴν θάλασσαν τῶν πειρασμῶν καὶ μᾶς ὑπενθυμίζει τὸν λόγον τοῦ μεγάλου Πατρὸς καὶ ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, ὁ ὁποῖος χαρακτηρίζει τὸν τοιοῦτον ὡς «ἐρεθίζοντα τοὺς δαίμονας πρὸς μάχην». Ποῖος θὰ πείσῃ τώρα τὸ χριστεπώνυμον πλήρωμα νὰ συνειδητοποιήσῃ ὅτι «διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν ζωήν»(( Βλ. Πράξ. 14, 22.));
Ἐπανερχόμεθα εἰς τὴν ἀρχικὴν βάσιν εἰς τὸν πρῶτον λόγον τοῦ Κυρίου μας κατὰ τὴν δημοσίαν ἐμφάνισίν του «μετανοεῖτε». Δὲν ὑποχρεοῦνται εἰς τὴν μετάνοιαν ὅσοι ἐφύλαξαν μὲ ἀκρίβειαν τὰς ὑποσχέσεις τοῦ βαπτίσματος. Ὅποιος ὅμως παρέβη ἔστω καὶ μίαν τῶν ἐλαχίστων ἐντολῶν, ὑπόκειται εἰς τὸν κανόνα τῆς μετανοίας μεθ᾿ ὅλων τῶν συναφῶν. Ἐφ᾿ ὅσον ὅμως δὲν τίθεται θέμα ἀναμαρτησίας, ἔστω καὶ ἂν μία ἡμέρα εἶναι ἡ ζωή μας, ἡ μετάνοια καθίσταται ἀπόλυτον καθῆκον καὶ ζηλευτὸν ἐπάγγελμα.
«Πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται… εἰ οὖν ὑμεῖς, ὑπάρχοντες πονηροί, οἴδατε δόματα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς τέκνοις ὑμῶν, πόσῳ μᾶλλον ὁ Πατὴρ ὁ ἐξ οὐρανοῦ δώσει Πνεῦμα ἀγαθὸν τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν»(( Λουκ. 11, 10-13.)); Ἡ ἐνθαρρυντικὴ παρακίνησις τοῦ Κυρίου ὅτι ζητοῦντες καὶ αἰτοῦντες καὶ τηροῦντες θὰ εἰσακουσθῶμεν, μᾶς ἐνδυναμώνει διὰ τὴν συνέχειαν τῆς ἐπιμόνου μετανοίας. Κατὰ τοὺς λόγους τῶν Πατέρων μας, διὰ τῆς μετανοίας ἐκπληροῦνται αἱ θεῖαι ἐπαγγελίαι, καὶ δικαίως ἀποκαλεῖται ἡ μετάνοια ἡ μεγαλυτέρα δωρεὰ τῆς θείας φιλανθρωπίας εἰς τὸ ἀνθρώπινον γένος. Ποῖος ὅμως εἶναι ὁ σταθερώτερος ἐπίβουλος τῆς θείας αὐτῆς εὐλογίας; Ἡ ἐσωτερικὴ αὐτὴ ἀσθένεια ἀποτελεῖ τὸ ὀλεθριώτερον κακὸν καὶ ἐμπόδιον διὰ τὴν προσέγγισιν τῆς εἰσόδου αὐτῆς καὶ τῆς πύλης τῆς ζωῆς διότι εἶναι τὸ μόνον μισητὸν καὶ βδελυκτὸν σύστημα τὸ ὁποῖον ἀποστρέφεται ὁ Θεός. Εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια τὸ ἐξώτερον σκότος ὅπου κατοικεῖ ὁ πεσὼν Ἑωσφόρος, εἶναι τὸ γνοφῶδες ἔρεβος ὅπου ἐβυθίσθη ὁ ἄνθρωπος μετὰ τὴν πτῶσιν, καὶ εἰς ὅσους ἐπιμένουν νὰ ἀρνοῦνται τὴν θεότητα τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, τοῦ πρᾴου καὶ ταπεινοῦ τῇ καρδίᾳ, «ὁ Θεὸς ἀντιτάσσεται» καὶ κατὰ τὸ λόγιον «ὑπερήφανοι παρηνόμουν ἕως σφόδρα»(( Ψαλμ. 118, 51.)). Ὅσοι παρασυρθοῦν εἰς αὐτὸ τὸ σκότος τοῦ δαιμονισμοῦ μεταποιοῦνται ἐξ ὁλοκλήρου κατὰ τὸν νόμον τῆς διαστροφῆς καὶ ὡς ὑπὸ ἄλλης μυθικῆς Κίρκης ἀποκτηνοῦνται ἢ ἀποθηριοῦνται. Ὅσοι ὑποκύψουν εἰς τὸν νόμον αὐτὸν τῆς διαστροφῆς χρῄζουν πολλῶν εὐχῶν ἁγίων Πατέρων ἕως «τοῦ ἐπιστρέψαι ἀπὸ τοῦ σκότους εἰς φῶς καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σατανᾶ ἐπὶ τὸν Θεόν, τοῦ λαβεῖν αὐτοὺς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν»(( Πράξ. 26, 18.)). Μόνον ὅσοι ἐγνώρισαν ἐκ πείρας τὴν θείαν ἀγάπην ἠμποροῦν νὰ αἰσθανθοῦν καὶ μακρόθεν ἀκόμη τὴν δηλητηριώδη ὀσμὴν τοῦ ἀπαισίου αὐτοῦ πάθους, τὸ ὁποῖον εἶναι καὶ λέγεται ὑπερηφάνεια. Ἀποχωριζόμενος ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τοῦ Θεοῦ διὰ τῆς ὑπερηφανείας του, ἀπομονώνει τὸν ἑαυτόν του εἰς τὸν ἐπάρατον ἀτομισμόν. Οὕτω θὰ παραμείνῃ διὰ παντὸς ἐκτὸς τῆς τὰ πάντα ἑνούσης ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ. Τὸ θεομίσητον τοῦτο πάθος εἶναι ἱκανὸν καὶ μόνον του νὰ ἀφανίσῃ τὸν ἄνθρωπον, ἀφοῦ καὶ τοὺς ἀύλους καὶ φωτεινοὺς ἀγγέλους ἐκρήμνισεν. Αὐτὸ ἀποτελεῖ τὴν ρίζαν καὶ ἀφετηρίαν τῶν πλείστων δεινῶν, τὰ ὁποῖα ἐταλαιπώρησαν καὶ συνεχίζουν νὰ καταπνίγουν τὴν ἀνθρωπότητα. Εἶναι ἡ σπονδυλικὴ στήλη τοῦ «παλαιοῦ ἀνθρώπου», «τοῦ σώματος τοῦ θανάτου»(( Ῥωμ. 7, 24.)), τὸ «βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως»(( Ματ. 24, 15.)) ἱστάμενον εἰς τὸν περίοπτον τόπον τοῦ κατ᾿ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν. Ἐὰν αὐτὸ τὸ τέρας δὲν ἐκθρονισθῇ ἐκ τῆς ψυχῆς, ἡ θεία χάρις ποτὲ δὲν θὰ πλησιάσῃ διὰ νὰ φέρῃ τὸν θεῖον φωτισμὸν καὶ τὰ ἐπακόλουθα τῶν θείων χαρισμάτων δηλαδὴ τὴν ἀνάστασιν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως.
Συνεχίζεται…
(ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΙΩΣΗΦ – ΑΘΩΝΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ – ΨΥΧΩΦΕΛΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΑ 2)
