…συνέχεια…
«Δὸς αἷμα καὶ λάβε Πνεῦμα», λέγει ὁ Πέτρος ὁ Δαμασκηνός. Ὁ δὲ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς λέγει: «Ὁ πιστεύων φοβεῖται, ὁ δὲ φοβούμενος ταπεινοῦται, ὁ δὲ ταπεινούμενος πρα’νεται… ὁ δὲ πραῢς τηρεῖ τὰς ἐντολάς, ὁ δὲ τηρῶν τὰς ἐντολὰς καθαίρεται, ὁ δὲ καθαρθεὶς ἐλλάμπεται, ὁ δὲ ἐλλαμφθεὶς ἐν τῷ ταμιείῳ τῶν μυστηρίων ἀξιοῦται τῷ νυμφίῳ Λόγῳ συγκοιτασθῆναι»(( Μαξίμου Ὁμολογητοῦ, Τετρακόσια Κεφάλαια περὶ ἀγάπης, Ἑκατοντὰς Α΄, §16.)). «Στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν»(( Ματ. 7, 14.)), καὶ ἑπομένως ὀδυνηρὸς ὁ ἀγὼν διὰ νὰ ἀπαλλαγῶμεν ἐκ τῶν παθῶν, τὰ ὁποῖα ἐμποδίζουν τὸν φωτισμόν. Ἡ μακροχρόνιος πεῖρα τῶν Πατέρων μας ἀπέδειξε τοῦτο μετὰ πάσης ἀξιοπιστίας. «Ἐν σώματι καταχρέῳ ἁμαρτίας Θεὸς οὐκ εἰσελεύσεται»(( Βλ. Σοφ. Σολ. 1, 4.)). «Ἀρχὴ μὲν πάντων τῶν παθῶν ἡ φιλαυτία, τέλος δέ, ἡ ὑπερηφάνεια. Φιλαυτία δέ ἐστιν ἡ πρὸς τὸ σῶμα ἄλογος φιλία. Ὁ ταύτην ἐκκόψας, συνέκοψε πάντα τὰ πάθη τὰ ἐξ αὐτῆς»(( Μαξίμου Ὁμολογητοῦ, Τετρακόσια Κεφάλαια περὶ ἀγάπης, Ἑκατοντὰς Γ΄, §57.)). Τόσον ἡ ἀρχή, ὅσον καὶ τὸ τέλος αὐτοῦ τοῦ ὀλέθρου, εἶναι θανατηφόρα, εἰδικῶς δὲ εἶναι βλαβερὰ εἰς τὴν προσευχήν. Μόνον δὲ εἰς τὸν ταπεινὸν κατὰ τὸ φρόνημα πλησιάζει ἡ χάρις. Καὶ οἱ παλαιότεροι καὶ οἱ ἑπόμενοι θεοφιλεῖς φωτιζόμενοι ὑπὸ τῆς χάριτος ἔδωκαν διάφορα ὀνόματα εἰς τὸν Ὑπερούσιον Θεόν μας, χαρακτηρισμοὺς ἐκ τῶν θείων του ἰδιοτήτων ἢ ἐκ τῶν τρόπων τῶν ἁγίων του ἐμφανίσεων ὡς φῶς, ἀλήθεια, παναγαθότης καὶ ἄλλα. Ἕνας ἀκόμη χαρακτηρισμός, τὸν ὁποῖον καὶ ὁ ἴδιος ἐμαρτύρησεν εἶναι· «μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ»(( Ματ. 11, 29.)). Αὐτὸς εἶναι ἰδιαιτέρως σημαντικός, καὶ δι᾿ αὐτὸ οἱ ἀπ᾿ αἰῶνος ἀγωνιζόμενοι πιστοὶ τὸ συνέλαβον ὄχι ὡς ἁπλῆν ἀρετὴν ἀλλὰ ὡς ἐνδεικτικὸν τοῦ θείου του χαρακτῆρος, ὁ ὁποῖος ἀφορᾷ εἰδικῶς τὴν προσωπικότητα. «Οἱ τοῦ Χριστοῦ» ὀφείλουν νὰ φέρουν τὸν χαρακτῆρα τοῦ Πατρός των, διὰ νὰ καταστῇ ἐλευθέρα ἡ εἴσοδός των εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ νὰ μὴν ἀποπεμφθοῦν ὡς νόθοι διὰ τοῦ φοβεροῦ ρήματος «οὐκ οἶδα ὑμᾶς»(( Ματ. 25, 12.)), ἐφ᾿ ὅσον «ὁ Θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται καὶ ταπεινοῖς δίδωσι χάριν»(( Ἰακ. 4, 6.)). Ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι ἀπαίσιον σκότος· εἶναι τὸ ἀντίθετον τῆς θείας ἀγαθωσύνης, ἡ ἀρχὴ παντὸς κακοῦ, ἡ ρίζα κάθε τραγῳδίας, ὁ σπορεὺς τοῦ μίσους, τὸ σῶμα τοῦ κακοῦ, ὁπόθεν ὁ ὀλέθριος ἀτομισμός. Ὁ Χριστὸς εἶναι «τὸ φῶς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή». Ὅταν τὸ ἀληθινὸν τοῦτο φῶς μᾶς ἐναγκαλισθῇ, τότε αἰσθανόμεθα τὴν ἀγάπην του, τὴν σοφίαν του, αὐτὸν ὡς αὐτοαλήθειαν. Μετὰ χαρᾶς ἀπεριγράπτου ἀποκτῶμεν αἰσθητὴν γνῶσιν ὡς κατάστασιν τοῦ πνεύματός μας. Εἶπε μόνος του διὰ τὸν ἑαυτόν του ὅτι «ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια»(( Ματ. 14, 6.)), καὶ ἐμαρτύρησαν περὶ τούτου ὁ Πατὴρ καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα. Εἰς τὴν κατανόησιν ὅμως τῆς θεολογικῆς αὐτῆς πραγματικότητος δὲν φθάνει κανεὶς μόνον διὰ τῆς ἀκοῆς. «Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι Κύριε Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ᾿ ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς»(( Ματ. 7, 21.)). Ἡ κατανόησις τῆς ἀληθείας αὐτῆς καὶ ἡ ἀνακάλυψις τοῦ Θεοῦ Λόγου, ὁ ὁποῖος εὑρίσκεται κεκρυμμένος, εἰς τὰς ἐντολάς του, γίνεται διὰ παρατεταμένης καὶ μακροχρονίου παραμονῆς εἰς τὴν προσευχὴν καὶ τὴν μετάνοιαν. Ὅσον περισσότερον παραμείνομεν εἰς τὴν τήρησιν τῶν ἐντολῶν, τόσον περισσότερον φωτισμὸν καὶ πλατυσμὸν δεχόμεθα εἰς τὸν νοῦν. «Σὺ ἐνετείλω τὰς ἐντολάς σου τοῦ φυλάξασθαι σφόδρα(( Ψαλμ. 118, 4.))…Ὡς γλυκέα τῷ λάρυγγί μου τὰ λόγιά σου, ὑπὲρ μέλι τῷ στόματί μου(( Ψαλμ. 118, 103.))… Λύχνος τοῖς ποσί μου ὁ νόμος σου καὶ φῶς ταῖς τρίβοις μου»(( Ψαλμ. 118, 105.)). Ἡ τήρησις τῶν ἐντολῶν καὶ ἡ ὑπομονὴ εἰς τὰ θλιβερὰ χαρακτηρίζουν τὸ νόημα τοῦ σταυροῦ, καὶ μακάριος εἶναι ὅποιος ἀποδέχεται προθύμως τὴν ἄρσιν του. Ὅποιος δέχεται τὸ νόημα τοῦτο τοῦ σταυροῦ γενικῶς εἰς τὴν κατὰ Θεὸν ὕπαρξίν του, ὑπομένει κατὰ διάφορον τρόπον. Τὸν δέχεται ὡς κλῆσιν τοῦ οὐρανίου Πατρός. Εἰς τὸν σταυρὸν ὁλοκληροῦται ἡ χριστιανικὴ ἀποστολή, καὶ εἰς αὐτὸν πραγματοποιεῖται ἡ συνάντησις τοῦ κτιστοῦ μετὰ τοῦ ἀκτίστου θείου Εἶναι. Καταπιεζόμενοι ὑπὸ τῆς βίας τῶν χαμερπῶν παθῶν καὶ τῶν πονηρῶν πνευμάτων, ὡς μόνον σωσίβιον ἔχομεν τὴν καταφυγὴν πρὸς τὸν δυνάμενον σῴζειν καὶ ἀδιαλείπτως κράζομεν «τάχυνον ὡς οἰκτίρμων καὶ σπεῦσον ὡς ἐλεήμων εἰς τὴν βοήθειαν ἡμῶν, ὅτι δύνασαι βουλόμενος». «Ἐξέγειρον, Κύριε, τὴν δυναστείαν σου, καὶ ἐλθὲ εἰς τὸ σῶσαι ἡμᾶς»(( Ψαλμ. 79, 3.)). Ἡ ἄκτιστος θεία χά
