– Γέροντα, τήν υπερηφάνεια συνήθως τήν καταλαβαίνω εκ τών υστέρων, όταν πέσω.
– Σκοπός είναι νά τήν καταλάβης, πριν πέσης. Όταν σού λέη κάποιος ότι έκανες κάτι καλό, νά μην αισθάνεσαι ικανοποίηση. Νά μην πιάνη, νά μην κολλάη επάνω σου ό έπαινος.
– Τί θά μέ βοηθούσε σ’ αυτό;
– Τό νά γνωρίσης τόν εαυτό σου. Αν ό άνθρωπος γνωρίση τόν εαυτό του, τελείωσε. Οί έπαινοι είναι μετά ξένα σώματα δέν κολλάνε επάνω του. Όταν λ.χ. ένας ξέρη ότι είναι γύφτος, δέν μπορεί νά του κόλληση ό λογισμός ότι είναι βασιλιάς. Κι εσύ, αν νομίζης ότι είσαι πριγκίπισσα, θά είσαι λειψή.
– Αν είμαι έτοιμη έκ των προτέρων νά μή δέχωμαι τόν έπαινο, αυτό δέν θά μέ βοηθούσε;
– Αυτό φυσικά πρέπει νά γίνεται, άλλά άλλοτε θά είσαι έτοιμη καί άλλοτε όχι. Σκοπός είναι νά γνωρίσης τόν εαυτό σου. Αν δέν γνωρίση κανείς τόν παλαιό του άνθρωπο, δέν ταπεινώνεται καί δέν μπορεί νά γίνη ή πνευματική διάσπαση του άτομου του, γιά νά μπή στήν πνευματική τροχιά, καί παραμένει στήν κοσμική τροχιά.
– Μπορεί, Γέροντα, νά γνωρίζω τόν εαυτό μου λανθασμένα;
– Μά δέν μιλάμε γιά λανθασμένη κατάσταση. Αυτός πού γνωρίζει σωστά τόν εαυτό του έχει ταπείνωση. Καί όταν ό άνθρωπος ταπεινωθή, θά έρθη οπωσδήποτε ή Χάρις του Θεού. Αυτός πού κάνει τήν εργασία πού χρειάζεται, γιά νά γνωρίση τόν εαυτό του, μοιάζει μέ αυτόν πού σκάβει βαθιά καί βρίσκει μέταλλα στο βάθος τής γης. Όσο βαθύτερα προχωράει στήν γνώση του εαυτού του, τόσο χαμηλότερα βλέπει τόν εαυτό του καί ταπεινώνεται, άλλά τό χέρι του Θεού τόν ανεβάζει συνέχεια. Καί όταν πιά γνωρίση τόν εαυτό του, ή ταπείνωση του γίνεται κατάσταση καί τήν Χάρη του Θεού τήν πιάνει τό ενοικιοστάσιο, οπότε δέν κινδυνεύει άπό τήν υπερηφάνεια. Ένώ αυτός πού δέν κάνει αυτήν τήν εργασία, καλύπτει συνέχεια τά σκουπίδια του, μεγαλώνει τήν κορυφή του, κάθεται γιά λίγο ψηλά μέ τήν υπερηφάνεια του καί τελικά σωριάζεται.
