-Θεοτόκος

Περισσότερα από 500 ονόματα για χάρη Της Θεοτόκου.

Ξεπερνούν στην Ορθοδοξία τα 500, τα επίθετα που έχουν αποδοθεί στην Παναγία. Ο κάθε ερευνητής όλο και νομίζει ότι ολοκλήρωσε τον κατάλογο και όλο κάποιο νέο και άγνωστο ως τα τώρα προκύπτει. Τόση είναι η αγάπη, η γόνιμη σκέψη και η εφευρετικότητα, όχι μόνο των καλλιτεχνών και των λογίων, αλλά και του απλού πιστού λαού, που γεννά συνεχώς και νέα επίθετα στην Παναγία, που μπορούν να χωριστούν σε οκτώ κατηγορίες.

1. Από την παράσταση της Παναγίας στην εικόνα: Τέτοια επίθετα είναι η Βρεφοκρατούσα, η Γλυκοφιλούσα, η Γαλακτοτροφούσα, η Πλατυτέρα των Ουρανών, η Οδηγήτρια και άλλα. Είναι ακόμη το επίθετο Δεξιοκρατούσα ή Δεξιά, όταν κρατάει τον Χριστό στο δεξί της χέρι και όχι προς το μέρος της καρδιάς της. Ακόμη, Μεγαλομάτα, όταν έχει μεγάλα μάτια. Υπάρχουν και ονόματα που συνδυάζονται με μιαν ιερή ιστορία. Λ.χ. το όνομα της Εικόνας «Αξιον Εστίν», που είναι θησαυρισμένη στο Ναό του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Ορους, πήρε το όνομα από το θαύμα που επιτελέσθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, μπροστά της, όταν βρισκόταν σε κελί του Αγίου Ορους. Κατά την παράδοση, ο Αρχάγγελος έψαλε το γνωστό ύμνο «Αξιον εστίν…» σε πλάκα και έγινε άφαντος. Επίσης, το επίθετο Τριχερούσα το πήρε η εικόνα της Παναγίας από το ότι υπάρχει σε αυτήν ένα τρίτο χέρι, που συμβολίζει το θαύμα που συνέβη στον υμνητή και δογματίσαντα για την Παναγία, Αγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό. Το δεξί χέρι τού το έκοψαν Μουσουλμάνοι και θαυματουργικά αποκαταστάθηκε. Η Παναγία η Εσφαγμένη ονομάστηκε έτσι γιατί κατά την παράδοση μοναχός θύμωσε μαζί της και με μαχαίρι χτύπησε την εικόνα της Παναγίας στο πρόσωπο. Τότε από την εικόνα άρχισε να τρέχει αίμα, ενώ ο μοναχός τυφλώθηκε και έκανε ως τρελός. Ο μοναχός ζήτησε συγγνώμη και συγχωρήθηκε, αλλά το χέρι που χτύπησε την Παναγία τιμωρήθηκε, αφού έμεινε άλιωτο μετά το θάνατο του μοναχού. Υπάρχει ακόμη η Παναγία η Πυροβοληθείσα, στη Μονή Βατοπεδίου, αφού την εικόνα της τη χτύπησαν με όπλο Τούρκοι. «Σφαγμένη» είναι και η εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας, της Μονής Ιβήρων, που ονομάστηκε έτσι με το θαύμα που έκανε η Παναγία να φανερώσει τη θέλησή της να παραμείνει στην είσοδο της Μονής ως θυρωρός, για να την προστατεύει…
2. Από τον τόπο Της: Ετσι υπάρχει η Παναγία η Αθηνιώτισσα, η Καστριώτισσα, η Κάμπου, η Πυργιανή, η Εγκλειστριανή (από τη μονή του Οσίου Νεοφύτου του Εγκλείστου), η Σπηλιανή, η Μεγαλοσπηλαιώτισσα (του Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων), η Τουρλιανή, η Θαλασσινή, η Καλαμού, η Καμινιώτισσα, η Βλαχερνίτισσα, η Ολυμπιώτισσα, η Σουμελιώτισσα, η Πλατανιώτισσα, η Καταπολιανή, η Χοζοβιώτισσα (από τη μονή Χοζεβά των Αγίων Τόπων), η Παμμακάριστος (από μονή της Κωνσταντινούπολης), η Αγία Σιών, η Εικοσιφοίνισσα, η Ελωνα, η Τροοδίτισσα, η Κυκκώτισσα, η Μαλεβή (από το όρος Πάρνων, που λέγεται και Μαλεβός) η Πουρσιώτισσα, η Βλοχαιτισσα, η Λιγοβιτσιάνα , Αμπελακιώτισσα, η Μεγαλοχωρίτισσα, η Μυρτιώτισσα(Μυρτιά Ακαρνανίας) η Μυρτιδιώτισσα, (Κυθήρων), .
3. Από την τεχνοτροπία του ναού Της: Τέτοια επίθετα είναι η Θολοσκέπαστη, η Μολυβδοσκέπαστη, η Πελεκητή, η Κρεμαστή, η Μαρμαριώτισσα , Εκατονταπυλλιανη.
4. Από το όνομα του κτήτορα του ναού ή της μονής Της: Τέτοια επίθετα είναι Παναγία η Παχειά, η Γλυκειά (από το επίθετο γλυκύς), η Περλιγκού, η Λυκοδήμου, η Κοροβιλιά.
5. Από το μήνα που εορτάζεται η Παναγία: Σοτομπριανή, Βρεχούσα, Αυγουστιανή και Δεκαπεντούσα, Τριτιανή, Μεσοσπορίτισσα, Βροντού, Ακαθή (από τον Ακάθιστο Υμνο).
6. Από τα θαύματα της Παναγίας: Γοργοϋπήκοος, Ελεούσα, Ελεήστρα, Γιάτρισσα, Θεραπεία, Γαιματούσα (σταματά την αιμορραγία), Υγεία, Υπακοή, Ψυχοσώστρα, Παραμυθία, Παρηγορήτρα, Παυσολύπη, Φανερωμένη, Μυροβλύτισσα.
7. Εγκωμιαστικά από την έξαρση της αγάπης των πιστών: Συνήθως χρησιμοποιείται επίθετο με πρώτο συνθετικό το χρυσό: Χρυσοκελλαριά, Χρυσοσπηλιώτισσα, Χρυσοπηγή, Χρυσογαλούσα, Χρυσοποδαρίτισσα, Χρυσοχεριά… Υπάρχουν όμως και άλλα, όπως Αγγελόκτιστη, Αερινή, Αναφωνήτρα, Επίσκεψις, Παντάνασσα, Τρανή, Χιλιαρμενίτισσα, Αγία Κόρη.
8. Αυτά που Της έδωσαν οι υμνογράφοι της Εκκλησίας: Κυρίως προέρχονται από τον Ακάθιστο Υμνο: Αμόλυντος, Υψηλοτέρα, Καθέδρα, Κλίμαξ, Σκέπη, Πόλη, Παράκλησις, Επίσκεψις, Καταφυγή, Κεχαριτωμένη, Χώρα του Αχώρητου, Ορος Αλατόμητον, Νεφέλη ολόφωτε , Κυρία των Αγγέλων.
1 Αγγελόκτιστος 168 Ελεημονήτρια 335 Λυκοδήμου

2 Αγία Σκέπη 169 Ελαία 336 Λυκούρεσι

3 Αγιάσσου 170 Ελαιοβρύτισσα 337 Μαγαζιώτισσα

4 Αγιοδεκτινή 171 Ελειμονήτρια 338 Μαγδαληνή

5 Αγιοηλιώτισσα 172 Ελεοβρύτης 339 Μαδύτου

6 Αγιολούσαινα 173 Ελέους 340 Μακελάρια

7 Αγίου όρους 174 Ελεούσα 341 Μαλεβή

8 Αγνή 175 Ελευθερώτρια 342 Μανδαλάκη

9 Αγριδιώτισσα 176 Ελπιδοφόρα 343 Μανεδή

10 Αγριλιώτισσα 177 Ελπϊς Πιστών 344 Μαντιλούσα

11 Αειμακάριστος 178 Ελωνα 345 Μαραθούντα

12 Αειμεσιτεύουσα 179 Ενθρονη 346 Μαρία

13 Αθηνιώτισσα 180 Εξακουστή 347 Μαστών

14 Αιγύπτια 181 Εξοχική 348 Μαύρη

15 Αιματούσα 182 Επακούουσα 349 Μαυριώτισσα

16 Αιμίαλου 183 Επανωχωριανή 350 Μαυρομμάτα

17 Αιρκώτισσα 184 Επισκοπιανή 351 Μαχαιρωμένη

18 Ακαθή 185 Επουράνιος 352 Με τους κρίνους

19 Ακατάβλητος 186 Επουράνιος Πύλη 353 Μεγαλομάρτυρος

20 Ακατάφλεκτη 187 Επταβηματούσα 354 Μεγαλόχαρη

21 Ακήραση 188 Ερυπιανή 355 Μεσοσπορίτισσα

22 Ακρωτηριανή 189 Εσφαγμένη 356 Μητέρα

23 Αλανιώτισσα 190 Ευαγγελίστρα 357 Μητέρα Θεού επί τον θρόνο

24 Αλεξανδριανή 191 Ευρετή 358 Μικρά

25 Αλεξίου Κομνηνού 192 Εύσπλαχνος 359 Μογρονήσι

26 Αλεπινή 193 Ζαλακιώτισσα 360 Μολυβδοσκέβαστη

27 Αληθινή 194 Ζεραχιώτισσα 361 Μοναρκά

28 Αλλοιώτισσα 195 Ζεριχιώτισσα 362 Μυροβλύτισσα

29 Αλόχη 196 Ζερμπτίτσης 363 Μυρτενή

30 Αματίτση 197 Ζυλή 364 Μυρτιδιώτισσα

31 Αμεμπτος 198 Ζωάρκεια 365 Μυφελαιώτισσα

32 Αμετάθετος 199 Ζωήρρυτος 366 Νάπα

33 Αμολιανή 200 Ζωηφόρος 367 Νάσσα

34 Αμόλυντος 201 Ζωοδότειρα 368 Νέα

35 Αμπελακίων 202 Ζωοδότρα 369 Νέγρων

36 Αμπελοκήπισσα 203 Ζωοδόχος 370 Νεοφάνεισσα

37 Αμωμη 204 Ζωοπηγή 371 Νεροφορούσα

38 Ανασσα 205 Ζωοπόρος 372 Νικητάτου

39 Αναφωνήτρια 206 Ζωοτόκος 373 Νικοποιός

40 Αντινίτισσα 207 Ηγήτρια 374 Νταλλιανή

41 Αντιφωνήτρια 208 Ηγουμένη 375 Νυμφοτόκος

42 Ανωμερίτισσα 209 Ηδύπνους 376 Ξενοβλήτης

43 Αξιον Εστί 210 Ηλιόκαλη 377 Ξένων

44 Απείρανδρος 211 Ηλιοτόκος 378 Ξεσκλαβώτρα

45 Απειρόγαμος 212 θαλασσινή 379 Ξεσπορίτισσα

46 Απρόσιτος 213 Θαλασσίτρα 380 Ξηροκαμπίτισσα

47 Αρακιώτισσα 214 Θαλασσομάχισσα 381 Ξηρορείτισσα

48 Αράπισσα 215 θαλασσομαχούσα 382 Ξυνήγορος

49 Αρβανίτισσα 216 Θαρεινή 383 Οδηγήτρια

50 Αρειας 217 Θεάλεχτη 384 Οικειώτατη

51 Αρμενοκρατούσα 218 Θεοδίδαχτη 385 Οικονόμισσα

52 Αρσανά 219 Θεοδόξαστη 386 Ολβιόδωρος

53 Αρτάκης 220 Θεόκλητη 387 Ολυμπιώτισσα

54 Αρχαγγελιώτισσα 221 Θεοκνήτωρ 388 Ομόθεος

55 Αρχισπορίτισσα 222 Θεοκόσμητη 389 Ομονοούσα

56 Ασπραγγέλου 223 Θεόληπτος 390 Ορθοκωστά

57 Ασπροβουνιώτισσα 224 Θεομάνα 391 Οσιώτατη

58 Ασπροπαναγιά 225 Θεομητροπρεπεστέρα 392 Ουρανού και Γης

59 Ασύγκριτη 226 Θεοσκέπαστη 393 Παγγαιότισσα

60 Αυγουστιανή 227 Θεοτίμητη 394 Πάθους

61 Αφέντρικα 228 Θεοτόκος 395 Παιδεύσασα

62 Αφθορος 229 Θεουργία 396 Παλαιοκαστρίτισσα

63 Αφροδίτισσα 230 Θεόφραστος 397 Παλαιολογίνα

64 Αχειροποίητος 231 Θεόφρων 398 Παλατιανή

65 Αχραντος 232 Θερμιανή 399 Παλίνου

66 Αψιδιώτισσα 233 Θευαγέστατη 400 Παμμακάριστος

67 Βαλουκλιώτισσα 234 Θρηνούσα 401 Παναγιόχορτο

68 Βανιώτισσα 235 Θρηνωδούσα 402 Πανάχραντος

69 Βαραγγιώτισσα 236 Θωμιανή 403 Πανάχραντος

70 Βαρδιανιώτισσα 237 Ίαμα 404 Παντάνασσα

71 Βαρκού 238 Ίαση 405 Παντευλόγητη

72 Βασίλισσα 239 Ιερόβλαστος 406 Πάντιμος

73 Βασιληγενέτειρα 240 Ιερομύτης 407 Παντόχαρα

74 Βατοπεδινή 241 Ιεροσολυμιτική 408 Πάντων χαρά

75 Βατούσαινα 242 Ιεροσολυμίτισσα 409 Παραμυθία

76 Βελανιδιά 243 Ιλαρώτατη 410 Παρηγορήτρα

77 Βελεστίνου 244 Ιμερόεσσα 411 Παρθένα

78 Βελλά 245 Ισηγορία 412 Παμμακάριστος

79 Βεργουπουλιανή 246 Καγιά 413 Παυσολύπη

80 Βηματάρισσα 247 Καθαριώτισσα 414 Πειραιώτισσα

81 Βιγλιώτισσα 248 Καθαρών 415 Πελαγονίτισσα

82 Βιδιανή 249 Καθρέπτης 416 Πεπελινίτσης

83 Βιργιωμένη 250 Κακαβιώτισσα 417 Περίβλεπττος

84 Βλασαρού 251 Καλαθή 418 Περλιγού

85 Βλαχέρνα 252 Καλαμιώτισσα 419 Πετραϊδα

86 Βλέπουσα . 253 Καλάμου 420 Πλαγιά

87 Βλυχιόρικα 254 Καλιγού 421 Πλατανιώτισσα

88 Βοήθεια 255 Καλλίτοκος 422 Πλατυτέρα

89 Βορεινή 256 Καλού Νερού 423 Πολίτισσα

90 Βούλιστα 257 Καλυβιανή 424 Πολυσπορίτισσα

91 Βουναρκώτισσα 258 Καμακάρι 425 Πονολύτρια

92 Βουνογιάτρισσα 259 Καματερός 426 Πόνου

93 Βουνού 260 Καμένη 427 Πορταϊτισσα

94 Βουρνιώτισσα 261 Καμπιώτισσα 428 Πορτιανή

95 Βράχου 262 Κάμπου 429 Πουλάτη

96 Βρεσθενίτισσα 263 Κανάλα 430 Πρέσβειρα

97 Βρεφοκομούσα 264 Κανδήξη 431 Προαναγγελλομένη

98 Βρεφοκρατούσα 265 Κανταριώτισσα 432 Προπύλη

99 Βρεφουργήσασα 266 Καπνικαραία 433 Προσηγορία

100 Βρεχούσα 267 Καρδιοβαστάζουσα 434 Προσίστισσα

101 Βροντιανή 268 Καρδιώτισσα 435 Προστάτρια

102 Βρόντου 269 Καρποφορούσα 436 Προσφυγιά

103 Βροχής 270 Καρύπη 437 Προυσιώτισσα

104 Βρυσιανή 271 Καστριανή 438 Πυριότισσα

105 Γαλακτίνης 272 Κάστρου 439 Πυροβολήθεισα

106 Γαλακτοτροφούσα 273 Καστρουλέρου 440 Ραγίου

107 Γαλανή 274 Κατάκαρπος 441 Ραχοπήδη

108 Γαλανούσα 275 Καταλωνική 442 Ρόδο το Αμάραντο

109 Γαλατιανή 276 Κατάπαυση 443 Ρόμβη

110 Γαλατούσα 277 Καταπολιανή 444 Ρουμελιώτισσα

111 Γαλαχτοτροφία 278 Καταφυγή 445 Σαμακιώτισσα

112 Γαλαχτοφορούσα 279 Καψοδερματούσα 446 Σεπτεμβριανή

113 Γαλουχιότισσα 280 Κερά 447 Σημάου

114 Γενεσίου Θεοτόκου Σαβαθιανών 281 Κέρνιτσα 448 Σκάλα του Ουρανού

115 Γέννας 282 Κεχαριτωμένη 449 Σκαλωτή

116 Γερόντισσα 283 Κεχρινιώτισσα 450 Σκιαδενή

117 Γεσθημανίτισσα 284 Κηπουραίων 451 Σκοπιότισσα

118 Γηνατού 285 Κισσιώτισσα 452 Σοίριζα

119 Γηρομεριού 286 Κιτιού 453 Σοτομβριανή

120 Γιαλούσα 287 Κλειδί του Παραδείσου 454 Σουμελά

121 Γιάτρισσα 288 Κλεισούρας 455 Σπηλιώτισσα

122 Γκαβή 289 Κλεφτοπαναγιά 456 Στεφάνα

123 Γκιζιλκιζιώτισσα 290 Κοιμητηρίων 457 Σώματα

124 Γκουβερνιώτισσα 291 Κόκκινη 458 Σωτήρα

125 Γλυκιώτισσα 292 Κολοκυθιώτισσα 459 Ταξιδιάρα

126 Γλυκοκυματούσα 293 Κολυβιανή 460 Ταταρνώτισσα

127 Γλυκοφιλούσα 294 Κορκοδειλιά 461 Τήνου

128 Γλωσσά . 295 Κορυφή 462 Tης Βάτου

129 Γοιρδελάκη 296 Κορφιάτισσα 463 Τίμια Σκέπη

130 Γοργόνα 297 Κοσμοπόθητος 464 Τιμιωτέρα

131 Γοργοεπήκοος 298 Κοσμοσωτείρα 465 Τοπλoύ

132 Γουμένισσα 299 Κοσυφοίνισσα 466 Του Χάρου

133 Γουμερά 300 Κότσικα 467 Τουρλιανή

134 Γουνιώτισσα 301 Κουκουζέλισσα 468 Τριχερούσα

135 Γούντα 302 Κουμπελίδικη 469 Τροβάτου

136 Γουρλομάτα 303 Κουνοπιώτισσα 470 Τρουλή

137 Γραφιώτισσα 304 Κουρίου 471 Τρυπητή

138 Γρηγορίτσα 305 Κουροτρόφος 472 Τρυφερούσα

139 Γρηγορούσα 306 Κουτσουρώ 473 Τσαμπίκα

140 Γύψενη 307 Κουφή 474 Τσυκκώτισσα

141 Γωνιά 308 Κουφή Πέτρας 475 Υπέρμαχος

142 Δαδιού 309 Κοφινή 476 Υψηλή

143 Δαδιώτισσα 310 Κρεμαστή 477 Φανερουλιώτισσα

144 Δακρυρροούσα 311 Κρομμυδιώτισσα 478 Φανερωμένη

145 Δαμάστα 312 Κτιστή 479 Φαρμακολύτρα

146 Δέηση 313 Κτιτόρισσα 480 Φιδιότισσα

147 Δεκαπεντούσα 314 Κυκκώτισσα 481 Φιδοττοταμιανή

148 Δένδρου 315 Κυπαιότισσα 482 Φιδούσα

149 Δεξιοκρατούσα 316 Κυρά Ξένη και κυρία των Αγγέλων 483 Φίδωσα

150 Δεόμενη 317 Κώμη 484 Φλεβαριανή

151 Δερμάτα 318 Λαγουδιανή 485 Φοβερά Προστασία

152 Δέσποινα 319 Λαμπρότατη 486 Χαιρετισμών

153 Δημοκράνια 320 Λαμπροφορία 487 Χαλκοπρατειών

154 Διακονούσα 321 Λαοδηγήτρια 488 Χελιδονού

155 Διασώζουσα 322 Λαού 489 Χιλιονοματούσα

156 Δικαιόκριτος 323 Λαρνιώτισσα 490 Χοζοβιώτισσα

157 Δικαιότατη 324 Λαυριώτισσα 491 Χρυσαφίτισσα

158 Διότισσα 325 Λάχνη 492 Χρυσοβαλάντη

159 Δόβρα 326 Λεσινιώτισσα 493 Χρυσογαλούσα

160 Δομνιανίτισσας 327 Λεφένα 494 Χρυσοδαφνιώτισσα

161 Δοξάρισσα 328 Λεχούσα 495 Χρυσοκαστριώτισσα

162 Δουβέργαινα 329 Λιβαδιώτισσα 496 Χρυσοκελλαριά

163 Δακρύβρεχτος 330 Λιόσα 497 Χρυσοπηγή

164 Εγγυήτρια 331 Λιόσα 498 Χρυσοσκαλίτισσα

165 Εκατονταπυλιανή 332 Λογκοβάρδα 499 Χρυσοσπιλιώτισσα

166 Εκκλησιάρχουσα 333 Λοιμιώτισσα 500 Ψυχοσώστα

167 Εικονίστρια 334 Λουβαρά 501 Ψυχοσώτρια

About the author

Χαράλαμπος Τσαβδαρίδης